Tijdens een dagje Amsterdam raakt u in de tram aan de praat met een alleraardigste jonge vrouw. Nadat ze is uitgestapt met haar vriend, merkt u dat uw smartphone, pinpas en creditcard uit uw jaszak verdwenen zijn. Ze hebben u bestolen! Na de aangifte op het politiebureau biedt een agente u een nieuwe vorm van slachtofferhulp aan: U kunt een afspraak maken met een ervaren zakkenroller. Deze zal gratis uitleggen hoe u toekomstige diefstal kunt voorkomen. Gaat u op het aanbod in?

Waarschijnlijk roept u geschrokken ‘nee’. U wilt best hulp, maar geen tips van een voormalige dief. Het is precies dit wantrouwen wat een flink deel van de miljoenen houders van woekerpolissen bekruipt, als hun tussenpersoon of verzekeraar ze benadert voor een ‘hersteladvies’. Een hersteladvies is een gratis raad dat de schade door een woekerpolis beperkt. Sinds juli 2015 moeten verzekeraars dit verplicht aanbieden aan hun woekerpolisgedupeerden. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) noemt dit ‘activeren’. Dat is het ‘ondersteunen van klanten zodat die inzicht krijgen in de financiële situatie van hun woekerpolis, overzicht krijgen van hun verbetermogelijkheden en, indien gewenst, stappen ondernemen om hun situatie te verbeteren’. Het is een mondvol, maar veel woekergedupeerden geloven er niet meer in.

Daardoor is activatie niet synoniem met schadeherstel. Integendeel. Volgens het rapport ‘Nazorg Beleggingsverzekeringen 2015’ van de AFM is van de meest zorgwekkende 250.000 woekerpolissen –de zogeheten doodlooppolissen (polissen die in waarde dalen)- vrijwel 100% geactiveerd. Maar uit hetzelfde rapport blijkt dat de doodlopers daar massaal ‘(nog) niets mee doen’. Dit inactieve gedrag geldt vooral bij Allianz (52%), BNP Paribas (54%), Delta Lloyd (45%), (Nationale Nederlanden (41%), a.s.r. en Aegon (40%). Dat is een ramp in wording, want bij niks doen, kan je polis leeglopen.

Ook levensgevaarlijk zijn de 800.000 woekerpolissen die aan een hypotheek zijn verpand. Hiervan is 80% tot 100% geactiveerd, maar schrikbarend veel polishouders hebben (nog) niets gedaan of zijn onbereikbaar. Bij Robein betreft dit 83% van de gevallen, bij Allianz 74%, bij Loyalis 73%, bij Leische 71%, bij BNP Parisbas 69% enzovoorts. Stel dat alle inactieve geactiveerden straks 30 mille tekort komen voor hypotheekaflossing. Dan zitten ze samen met een restschuld van pakweg 15 miljard euro.

Naast de hypotheek- en doodlooppolissen lopen nog zo’n 1,6 miljoen woekerpolissen voor doelen als studie of pensioen. Vorig jaar was de helft daarvan geactiveerd. Maar ook van deze polishouders zal een flink deel inactief blijven. Zonde! Want uw verzekeraar houdt het geld dat u laat liggen.

Mag ik u dus nog even activeren? Dat is niet eng, want er is veel dat u zelf in uw huiskamer kunt doen. Hulp vindt u op onder meer consumentenbond.nl/woekerpolis/. U kunt er uitzoeken of u een woekerpolis heeft en uitvogelen wat u het beste met die ramppolis kunt doen. Wat betreft het verleden moet u schade claimen. De mogelijkheden staan op consumentenbond.nl/woekerpolis/ en op geldbelangen.nl/claimen-op-een-woekerpolis. Voor de toekomst kunt/moet u de polis laten aanpassen of fiscaal geruisloos overstappen naar een product zonder verzekering (banksparen) en met een spaartegoed of goedkope (index)beleggingsfondsen erin. Bij ingewikkelde situaties zoals een aan een hypotheek gekoppelde woekerpolis kunt u vaak niet zonder het gratis hersteladvies. U durft niet? Het persoonlijke ontwoekerstappenplan, wat de Consumentenbond u gratis mailt, helpt met waarschuwingen, tips, adviezen en een stappenplan. Samen met een geactiveerde instelling, moet het lukken.

U bent aan zet

Tussen 1995 en 2005 werden elke werkdag gemiddeld 2.300 woekerpolissen verkocht. Van die levensverzekeringen gingen de premies, na aftrek van een lange reeks kosten, in beleggingsfondsen (met weer kosten). Verzekeraars overtroefden elkaar in het verstoppen van al die kosten, terwijl hun tussenpersonen ware meesters werden in verkoop- en provisietrucs. De totale schade van alle woekerpolissen voor hypotheken, pensioenen en andere doelen is door hoogleraar Arnout Boot geschat op 20 tot 30 miljard euro. Het brein achter deze operatie Melkkoe waren de verzekeraars. Maar hun tienduizenden polisverkopers hebben het vuile werk voor een vorstelijke beloning gretig opgeknapt. Nu bent u aan zet.