Je zal maar geldjournaliste zijn. En ruim twintig jaar lang moeten waarschuwen voor aandelenleaseplannen, woekerpolissen, dubieuze beleggingsvehikels, hebberige adviseurs, domme hypotheekconstructies en andere rookgordijnen waaraan geldbedrijven teveel verdienden of dat nog steeds doen. Dat is niet altijd leuk, maar ook geen donquichotterie. Sinds begin jaren negentig heeft de financiële sector een eindeloze reeks ellendige geldproducten over Nederland uitgestort, waaraan miljoenen burgers totaal vele miljarden euro’s zijn verloren. De gedupeerden krijgen vrijwel nooit hun schade vanzelf vergoed. Want de geldsector is geen sportieve verliezer. Het is een kapitaalkrachtig, veelkoppig juridisch monster, dat altijd doorvecht tot de Hoge Raad. Een gedupeerde die schadevergoeding wil, moet dus het uithoudingsvermogen hebben van een ultraloper. Dat hadden 12.000 bezitters van aandelenleaseproducten van Dexia en Aegon, gekocht bij tussenpersonen. Na dertien jaar procederen besliste de Hoge Raad afgelopen september dat ze hun schade vergoed moeten krijgen. Gemiddeld gaat het om 30.000 euro compensatie per geval.

Deze 12.000 winnaars vormen het piepkleine topje van een ijsberg van een half miljoen pechvogels, die begin deze eeuw samen 700.000 aandelenleasecontracten bezaten met een totale waarde van 6,5 miljard euro. Een aandelenleasecontract is een combinatie van effecten (meestal aandelen, soms obligaties en derivaten) en een peperdure lening. Die mix zou je, volgens de aanbieders, moeiteloos rijk maken, mede doordat de rente op de lening tot 2001 fiscaal aftrekbaar was. Maar de pret was over toen het belastingvoordeel vanaf 2001 verviel en de aandelenkoersen bovendien scherp daalden. Ineens genereerden leaseproducten met magistrale namen als WinstVerDriedubbelaar, Sprintplan, Vliegwiel, Groeivermogen, BeursVersneller, KoersWinstStapelaar of Jubileumclicker schulden in plaats van winst. De schade beliep soms 100.000 euro per slachtoffer.

Soms lijkt het een tijdje stil rond aandelenleasen, maar dat is schijn. Rechters vellen er jaarlijks nog altijd tientallen oordelen over. Ze staan allemaal op platformaandelenlease.nl (PAL) evenals alle partijen die nog steeds individueel en collectief procederen. Het recente succes rond Dexia is te danken aan het feit dat aandelenlease een combinatie is van lenen en beleggen. Een flink deel van de tussenpersonen die aandelenlease verkochten –zoals intermediair Spaar Select- had echter geen vergunning om over beleggen te mogen adviseren. Dit maakt de verkoop van aandelenleaseproducten door hen onrechtmatig, waardoor de kopers hun volledige inleg inclusief de wettelijke rente kunnen terugkrijgen, terwijl hun eventuele restschuld wordt kwijtgescholden. Dit succes geldt voor gedupeerden die in 2007 niet met de zogeheten Duisenbergregeling akkoord zijn gegaan en voor mensen met een Aegon Sprintplan. De Duisenbergregeling bepaalde dat twee derde van je restschuld door aandelenlease werd kwijtgescholden, mits je afzag van je recht op schadevergoeding. De meeste aandelenleasers gingen hiermee ongemerkt akkoord, want wie zweeg stemde toe.

Volgens claimorganisatie Consumentenclaim maakt nog een restgroep van zo’n 100.000 bezitters van een Sprintplan van Aegon kans op schadevergoeding. Op verzoek van PAL is Consumentenclaim hier een collectieve procedure voor gestart. Iedereen die tussen 1-4-1998 en 30-6-2002 een Sprintplan heeft afgesloten, kan meedoen. Aanmelden is gratis en kan zowel via de website van PAL als van ConsumentenClaim. Moet u dat doen? Natuurlijk. Procederen, individueel of collectief, biedt naast een kans op schadevergoeding, de gelegenheid om een fout geldbedrijf te disciplineren. Diverse claimorganisaties helpen om uw gelijk te halen tegen schappelijke kosten (zie kader). Wie weet maakt dat u, net als de Sprintplanvolhouders, ooit een David. Die herdersjongen overwon de reus Goliath door een welgemikt steentje weg te slingeren op precies het juiste moment, waarna hij hem versloeg met zijn eigen zwaard.

Hulp bij claimen

Voor vrijwel elk schade veroorzakend geldproduct is er minimaal één organisatie die consumenten helpt met het claimen van schadevergoeding. Op platformaandelenlease.nl vindt u alle organisaties en advocaten die individuele en collectieve procedures voeren voor gedupeerden door aandelenleaseproducten. En op consumentenbond.nl/woekerpolis/claimadviesvindt u alle informatie voor het eisen van compensatie voor woekerpolissen. Nieuw is oversluitclaim.nl van online hypotheekadviseur ikbenfrits.nl. Deze organisatie wil de boeterente terugvorderen die banken teveel hebben gerekend voor het oversluiten van een hypotheek. Het gaat vaak om duizenden euro’s teveel betaalde boete per geval.