Diverse hypotheekadviseurs raden hun klanten aan om hun studieschuld te verzwijgen. Maar dat maakt kwetsbaar. Van de natuur kun je afkijken hoe je het omgekeerde bereikt.

In universiteitssteden als Amsterdam en Utrecht heeft maar liefst één op de negen volwassen inwoners een studieschuld. Gemiddeld gaat het om 15.000 tot 16.000 euro. Er zijn zelfs duizenden Utrechters en Amsterdammers die meer dan 50.000 euro studieschuld hebben. En hoewel dat al erg genoeg is, blijkt dat vier op de tien hypotheekaanvragers hun studieschuld verzwijgen, zodat ze extra veel kunnen lenen. Volgens de vereniging Eigen Huis zijn er hypotheekadviseurs die hun klanten adviseren dit te doen. Dat zou kunnen door de aflossing van je studielening tenminste één jaar uit te stellen of tijdelijk op te schorten. Het gevolg is dat je vaak tienduizenden euro’s meer kunt lenen voor je huis dan verantwoord is. Maar later zit je met de gebakken peren: een hogere kans op betalingsproblemen. De Vereniging Eigen Huis wil dan ook dat studieschulden worden geregistreerd bij het Bureau Krediet Registratie (BKR).

Stekeblind voor risico’s

Of de studieschuldtruc van hypotheekadviseurs legaal is, is trouwens de vraag. Maar in elk geval is het onverantwoord en dwaas. Het is de taak van een adviseur om klanten te behoeden voor onverstandige beslissingen. Maar nee, hypotheekadviseurs zijn net economen. Die zijn namelijk, volgens de Amerikaanse risico-analist Nassim Nicholas Taleb, stekeblind voor risico’s. Taleb schreef de bestseller ‘De Zwarte Zwaan’. Een Zwarte Zwaan is elke onvoorzienbare gebeurtenis, die jouw of ons lot ingrijpend verandert. Dat kan voor jou de huizenprijsdaling na 2008 zijn geweest. Of de woekerpolisaffaire. Of baanverlies. Voor een ander was het de Eerste Wereldoorlog of de beurskrach van 1987. Raakt zo’n donderslag bij heldere hemel je, dan noemt Taleb je een kalkoen: ook die vertrouwde op zijn dagelijks voedsel. Tot het slagersmes toesloeg….

Bestand tegen onvoorziene rampen

Zwarte Zwanen laten zich niet meten, en al helemaal niet voorspellen. Wie weet, wacht ons ooit een klimaatramp, oorlog, meteorietinslag, systeemkrach of een stijging van de levensverwachting tot 120 jaar. Daarom moeten consumenten, adviseurs en economen stoppen met voorspellen en het maximaliseren van opbrengsten. Veel belangrijker dan (onzekere) winst is dat je onvoorziene rampen kan doorstaan.

Overvloed is goed

Hoe? Dat kun je leren van de natuur. Moeder Natuur blijkt te houden van overvloed. Ze verzag de mens royaal van twee nieren, twee longen, twee ogen en oren en veel meer hersencellen dan strikt nodig is. Dat zou een econoom of adviseur nooit toestaan! Die zou gaan optimaliseren, reorganiseren en snoeien. Minimaal één nier ging eruit. Misschien wel twee, om ze te leasen als het nodig was. Ook het rendement van je ogen werd opgekrikt. Die heb je niet nodig als je slaapt. Dan kun je ze toch beter verhuren

Risico’s zijn onvoorspelbaar

Natuurlijk niet. Een extra nier, long of oog biedt extra zekerheid. Verlies je een nier, dan fungeert de tweede als een reserveonderdeel. Iedereen snapt dat. Maar draait het om geld –ook behoorlijk onmisbaar- dan gaan we ineens kritiekloos op de economentoer: geld mag niet luieren op een spaarrekening. Het moet optimaal ‘werken’ in een belegging of een verhypothekeerd eigen huis. En je moet vooral heel veel lenen voor dat huis, want later ga je het natuurlijk allemaal dik terugverdienen. Stilzwijgend denken we dat risico’s voorspelbaar en behapbaar zijn. Tot het –zoals vaak- mis gaat.

Werk aan robuustheid

Werk liever aan robuustheid, net als Moedertje Natuur. Geloof om te beginnen niet in voorspellingen, en ren hard weg van adviseurs die je studieschuld wegwuiven. Kies in plaats daarvan oplossingen die al decennialang goed werken. Zo slaap jij, als de hypotheekrente ooit naar recordhoogte stijgt, als een roos in een eigen huis met een behapbare of geen hypotheek. Ook lage vaste lasten en een pot spaargeld achter de hand kunnen rampen voorkomen. Zorg ook dat je in je werk breed inzetbaar en enthousiast bent. Dat vergroot de kans op een nieuwe of betere baan. Natuurlijk zullen zwarte zwanen blijven overvliegen, maar je kunt vaker zorgeloos van hun vlucht genieten vanachter je keukenraam.