Gezien vanaf de maan lijkt de aarde een bol. Maar van dichtbij is het een grillig brok materiaal met kloven, ravijnen, kilometers hoge bergen en diepe troggen. Dat doet denken aan de beloningen in de geldbranche. Want van een afstand lijkt elke financiële werknemer gelijk, vanwege de standaard outfit van pak met das of mantelpak. Maar in werkelijkheid toucheerden topfunctionarissen in de financiële dienstverlening vorig jaar 13,4 keer zo veel brutoloon als gewone werknemers bij hetzelfde bedrijf. Deze door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) berekende loonkloof is groter dan in 2014, toen de financiële top 11,7 keer het salaris van het lagere echelon incasseerde. Deze scores maken de geldsector de loonkloofkampioen van Nederland. In geen enkele andere branche zijn de beloningsverschillen zo groot als bij banken, verzekeraars, pensioenfondsen en andere bedrijven die bezig zijn met uw geld.
Maar de werkelijkheid is schrijnender, ook al beseffen veel financiële werknemers zonder topinkomen dat niet. Werken in loondienst kost namelijk ongemerkt veel tijd en geld. Dat komt doordat baas en klant verwachten dat een (financiële) werknemer elke dag uitgerust, schoon en tiptop gekleed verschijnt. Dat leidt bij die employees tot een dagelijks tijdrovend ochtendritueel van kleding uitzoeken, föhnen, strijken, scheren of opmaken. In de weekends volgen kappers-, stomerij- en winkelbezoek, met alle tijdverlies en kosten van dien. Ook forenzen naar het werk kost tijd en mogelijk geld. Wie om 9.00 uur begint, moet niet zelden om 8.00 uur vertrekken. Misschien nog eerder om de kids af te zetten bij de crèche. Geen wonder dat hordes werknemers geen tijd en fut hebben om lunchpakketten klaar te maken, en gemakshalve eten in bedrijfskantines of buiten de deur, vaak (deels) op eigen kosten. ’s Avonds vervangen restaurants, afhaal- en bezorgmaaltijden het voordeliger zelf koken. Ook werkstress bestrijden kost geld. Veel geld zelfs, als je dat zoals velen doet via trendy fitnessclubs, personal trainers en wellness-arrangementen.
Deze levenswijze veroorzaakt dat het netto salaris van veel werknemers bij lange na niet hun echte besteedbare salaris is. Stel bankmedewerker Richard vangt maandelijks netto €3.000. Voor die €3.000 besteedt hij, naast zijn officiële 180 werkuren, 71 uur aan activiteiten die met zijn werk samenhangen zoals reizen, kleden, ontspannen en netwerken met collega’s. Totaal werkt Richard dus geen 180 maar 251 uur. Ook zijn netto inkomen van €3.000 is schijn, want daarvan is Richard maandelijks bijvoorbeeld €400 kwijt aan lunches, kleding, kappersbezoek, ontspanning en netwerken. Voor het resterende bedrag van €2.600 levert Richard dus 251 uur arbeid. Zijn netto besteedbare uurloon is dus geen €16,67 maar €10,36, bijna veertig procent minder!
De situatie is erger voor vrouwelijke werknemers. Want zijn hebben naast de loonkloof ten opzichte van de hun bazen ook een loonkloof ten opzichte van hun mannelijke collega’s. En hoe lager je salaris des te zwaarder de niet vergoede tijd en kosten voor je werk in je inkomen hakken. Dat heeft ons leger zzp’ers goed begrepen. Die duiken, als het kan, ’s morgens in trainingspak achter hun PC, fietsen onopgemaakt naar de crèche, lunchen thuis en lopen tijdens werktijd hard om inspiratie op te doen. Optutten en netwerken doen zzp’ers alleen als het nodig is en aangenaam. Daardoor is elke verdiende zzp-euro veel meer waard dan elke netto euro van een baas. Zzp is kort voor ‘zelfvoorzienend zonder plichten’. Een beter arbeidsleven bestaat niet
Uw echte loon
Noteer uw netto maandsalaris op een vel papier. Teken daaronder drie kolommen. In de eerste kolom vermeldt u alle activiteiten en producten die u (indirect) nodig heeft voor uw werk. Denk aan kapper, kleding, schoenen, fitness club, personal trainer, netwerken, forenzen, uiterlijke verzorging, loopbaanbegeleiding, thuis werk voorbereiden en lunchen met collega’s. Noteer in de tweede kolom hoeveel die activiteiten u maandelijks kosten in euro’s en in de derde hoeveel aan uren. Trek het totale bedrag van kolom 2 af van uw netto salaris. En tel het totale aantal uren van kolom 3 bij uw aantal werkuren per maand. Bereken dan wat u per werkuur echt netto overhoudt.
