Tientallen miljoenen Amerikanen hangen dagelijks uren voor HGTV, kort voor House and Garden Television. Dit blije kanaal toont 24 uur per dag en 7 dagen per week hoe naïeve burgers woningen aankopen, opknappen, opwaarderen en herscheppen, alsof de krediet- en huizencrisis nooit zal terugkeren. Uitgangspunt is iemands maximale hypotheekbudget. Maar of dat nu vier ton is of drie miljoen, het hele bedrag moet en zal opgaan aan design badkamers –bij elke slaapkamer één- woonkeukens met kookeiland en wijnkoelkast, inloopkasten, uitgebroken zitkamers met open haard en tot bioscopen omgetoverde kelders. En nooit niks moeizaam slopen, overspannen verbouwen of treuren over financiële tegenvallers. HGTV transformeert je pijn- en moeiteloos van een onhandige woonconsument met geld- en tijdgebrek in een breed lachende modelwoning-met-hypotheek-eigenaar.

De aanpak van HGTV floreert ook in Nederland. Het RTL4-programma ‘TV Makelaar: Mission Impossible’ trekt tot 1,3 miljoen kijkers. Die laven zich aan de interieurs van jaloersmakende droomhuizen, en aan de woningzoektocht van naïeve, jonge stelletjes die niet verblikken of verblozen bij prijzen van vier tot zes ton, grotendeels te financieren met geleend geld. Op RTL8 figureren dagelijks ‘De Bouwbroers’, een Amerikaans programma over koppels die dromen van een vrijstaand walhalla op een toplocatie met drie luxe badkamers, een woonkeuken met ontbijtbar en kookeiland, een ouderslaapkamer met open haard, en woonvertrekken met hoge plafonds en luxe, authentieke details. De Bouwbroers realiseren die fantasie door een klushuis om te toveren tot iets wat op die droom lijkt. In het gesponsorde ‘RTL Woonmagazine’ buigen ontwerpers zich over verslonsde interieurs. En binnenkort kunt u terecht bij het Nederlandse vervolg op het Engelse ‘Bouwval gezocht’. Hierin verbouwen woonconsumenten hun klushuis ingrijpend voor een te krap budget.

Wat maakt huizenteevee zo populair? Het is de typisch menselijke droom om luxe te kunnen leven zonder krom te liggen. En hoe vaker je op tv ziet dat dit doorsnee koppels blijkbaar lukt, des te normaler lijkt kopen en renoveren tot je uiterste leencapaciteit. Maar woonprogramma’s zijn geen onschuldig vermaak voor op de bank. Het zijn eindeloze sluikpromotiespot voor klussers, ontwerpers, architecten, makelaars, banken, adviseurs en woninginrichters, afgewisseld met ‘echte’ reclames over auto’s, vakanties en drogisterijproducten. Nergens valt een kritisch woord over toekomstige maandlasten, stookkosten, gemeentelijke heffingen, verzekeringen, onderhoudskosten, erfpacht, een rentestijging of een tegenvallende waardeontwikkeling. Het gaat erom huizen, adviezen, leningen, reclames en spullen te slijten. Wat maakt het uit, als een jong stel later in de woonlasten verzuipt.

Ondertussen werkt huizensluikreclame fantastisch, helemaal nu de lage hypotheekrente meewerkt. De Eigen Huis Marktindicator, een indexcijfer van de Vereniging Eigen Huis op basis van de huizenprijzen, koopbereidheid en hypotheekrente, steeg afgelopen april naar 118 punten. Op het dieptepunt van de markt in 2012 was dit 50 punten. De Rabobank verwacht dat de woningprijzen dit jaar 3,5 tot 5,5% stijgen; in 2017 zelfs 5 tot 7%, terwijl Randstedelingen nu al tonnen moeten neerleggen voor een appartementje. Wat een overspannen en kostbaar gedoe. Alsof het leven uitsluitend bestaat uit het optimaliseren van je woonplek. In plaats van te reizen, lol maken, sporten, lekker eten, vrije tijd met de kinderen of wandelen in de natuur. Mede door huizenteevee verruilen talloze woonkoppels hun zorgeloosheid vrijwillig voor torenhoge rekeningen voor hun woongenot. Werk- en relatiestress krijgen ze er gratis bij. Is dat geluk? Het lijkt meer op het drukke maar saaie bestaan van twee hamsters in een kooi. Ze rennen als bezetenen in hun rad. Maar elk ochtend bevinden ze zich op precies dezelfde plek.

Vijf tips voor woonstarters

1      Kijk nooit (meer) naar huizentelevisie.

2      Koop geen ‘starterswoning’ of tweepersoons appartementje als je een gezin wilt stichten. Je bent er pijlsnel uitgegroeid.

3      Een appartement biedt qua waardeontwikkeling extra risico’s, want mede door de Vereniging van Eigenaren ben je geen baas in eigen huis.

4      Koop in een buurt die over 30 jaar nog steeds populair is, vooral bij gezinnen met kinderen.

5      Koop niet het huis wat je nu huurt. Qua woongenot ga je er dan geen flinter op vooruit.

6      Geloof niet dat een koophuis de enige weg is naar zorgeloosheid en ultiem geluk.