Als je geboortejaar tussen 1980 en 2000 ligt, heet je een millennial. Marktonderzoekers typeren deze generatie als idealistisch, wat narcistisch, en dol op nieuwe technologie. Daar is nu een kenmerk bijgekomen: de millennial heeft een gat in de hand. Maar liefst één op de drie millennials merkt pas achteraf meer geld te hebben weggesmeten dan gepland, toont vers marktonderzoek in opdracht van de mobiele bank N26. Vooral uitgaan en etentjes vreten euro’s. Maar ook boodschappen, kleding en entertainment zijn voor de ik-generatie een ongepland grote kostenpost.

Wat maakt jonge mensen zo spilziek? Jaagt narcisme hun uitgaven op? Of vermindert idealisme hun hechting aan geld? Om beide vragen blijkt het niet te gaan, ontdekten onderzoekers al rond de eeuwwisseling. Het zijn digitale betaaltechnieken die millennials zo pijlsnel afhelpen van hun geld. Bij contant afrekenen, zie je euro’s echt verdwijnen. Je checkt het wisselgeld en voelt dat je armer bent. Je ervaart als het ware betaalpijn. Dit gevoel ontbreekt als je met een pas, mobieltje of horloge hebt gezwaaid. Je bent daardoor minder of niet alert op wat je nog te besteden hebt. Dat bleek al in 2003 uit onderzoek onder Amerikaanse studenten. Van de cash-betalers – die bestonden toen nog – bleek twee derde exact te weten hoeveel ze hadden afgerekend. Maar van de studenten die met creditcards wapperden, besefte maar een derde wat ze hadden besteed. De rest had geen flauw idee of onderschatte het bedrag.

Toen ik jong was dacht ik dat geld alles in het leven was, nu ik oud ben weet ik het zeker. Oscar Wilde, Iers schrijver (1854-1900)

Hoe pijnlozer een betaalmethode des te meer je uitgeeft. Bij een studie onder Amerikaanse supermarktbezoekers bleek ooit dat contante betalers gemiddeld 33 dollar aan dagelijkse boodschappen uitgaven, terwijl de creditcard-shoppers gemiddeld 43,50 dollar spendeerden. Het verschil ging vooral op aan impulsproducten zoals snoep, tijdschriften en snacks. Helemaal bont maakten creditcardhouders het die boden op toegangskaartjes voor een sportwedstrijd. Gemiddeld hadden ze 60 dollar over voor een kaartje, terwijl de doorsnee cash-betaler 28 euro bood, minder dan de helft.

Maar er gloort hoop. Talloze financiële startups, nieuwe mobiele en onze bestaande grote banken, beweren te werken aan apps en mobiele diensten die helpen om grip te houden op geld. Niet alles is de moeite waard. En al die aanbieders hebben natuurlijk een verdienmodel. Dat wordt dus vooraf een diepe duik in de voorwaarden, de behandeling van persoonsgegevens en de (verborgen) kosten. Ondertussen kun je heel eenvoudig zelf iets doen. Want het pijnloze digitaal betalen heeft een even pijnloze, maar zeer profijtelijke tegenhanger: automatisch sparen of beleggen, net nadat je inkomen binnen is. Je betaalt als het ware eerst jezelf. Stel je belegt vanaf je 18e maandelijks automatisch €100. Dan bezit je, bij gemiddeld vijf procent rendement, op je dertigste een pijnloos en smakelijk cadeau van 20 mille.