Het coronavirus zet ons consumentenvertrouwen al maanden op diepvriesstand. Dat betekent dat de burger – jij dus – veel vaker pessimistisch dan optimistisch is over de economie en over zijn geldzaken thuis. We stellen grote aankopen uit, mijden fysieke winkels en sparen als bezetenen. Dat vinden politici, economen en zelfs veel journalisten verontrustend. Wie op zijn geld zit, zo gaat het verhaal, boycot de economie. Bedrijven draaien daardoor minder, de werkloosheid stijgt, de koopkracht krimpt, en ons vertrouwen en de welvaartsgroei zakken nog dieper onder nul. 

Ook het omgekeerde is een volksgeloof: Als burgers, bedrijven en de overheid lekker uitgeven, stijgt de werkgelegenheid, vervolgens de koopkracht, daardoor weer het aantal banen et cetera. Dit sneeuwbaleffect, in 1936 uitgevonden door de econoom John Maynard Keynes, is generaties lang onderwezen aan middelbare scholieren en studenten. Daarom volgen politici de economische cijfers met rode oortjes en een bonzend hart. Een slinkende kooplust? Een krimpende productie of export? De overheid troost Nederland met tientallen miljarden aan steun, grootse investeringsplannen en mooie woorden. Want zodra consumenten en bedrijven weer vertrouwen hebben, gaat de economie weer bloeien. Zo bezien lijkt de economie een simpel te bedienen machine, met groei en welvaart altijd binnen handbereik.

Vooruitgang is dat alle eskimo’s centrale verwarming krijgen, zodat ze zich kapot moeten werken om een ijskast te kopen. Wim Sonneveld (1917-1974), Nederlands cabaretier en zanger.

Daar zit wat in. Toch is er een groot probleem. Want waar pas jij – de consument – in dit verhaal? Het antwoord is ontluisterend. Jij bent in elke economische theorie een middel, nooit een doel. Geen enkele econoom ligt wakker als jij voor een ton wordt opgelicht, kromligt voor een peperdure lening of kreunt onder wurgende woonlasten. De overheid, het bedrijfsleven en de geldbranche raken pas gealarmeerd als de algehele koopkracht, de vertrouwensindexen, de huizenmarkt en/of de effectenbeurzen dalen. Jij – de consument – moet dan weer opdraven om de boel vlot te trekken.

Daarom neigen Kamerleden en kooplieden naar optimisme. Crisis of niet, makelaars roepen voortdurend dat de woningmarkt er uitstekend bijligt, aannemers en keukenboeren vinden het altijd winstgevend om je huis te verbouwen, vermogensbeheerders zien de beurstoekomst immer zonnig in, en creditcardmaatschappijen vinden vandaag steevast het beste moment om te consumeren. Maar wie zegt dat dat waar is? Of verstandig voor jou? De enige die dat wat kan schelen ben jij. Reken je dus niet té rijk consument. Nu de economische motor hapert, kun je je baan of inkomen verliezen. Als dan ook je relatie stukloopt of je je buffer op de effectenbeurs verliest, zijn de rapen gaar. Blijf liever een tijdje wantrouwend op je centen zitten. Jouw argwaan is vergif voor alles wat te duur, onnodig, ondoorzichtig, onverstandig, ongunstig of fout is. Daardoor is wantrouwen, paradoxaal genoeg, het wapen bij uitstek om het consumentenvertrouwen te herstellen.

Hoe crisisbestendig ben jij? Test jezelf hier!

Bestel Crisis-vitamines met korting 😊