Vijftig jaar geleden was studeren jaloersmakend zorgeloos. Het collegegeld was een schijntje, en als je ouders weinig verdienden, kreeg je een fijne studiebeurs cadeau. Ik ken AOW’ers die ooit drie studies begonnen. Ze startten bijvoorbeeld met geschiedenis, switchten na een jaar of twee naar wiskunde, lieten die tak van wetenschap drie jaar later weer schieten, om na een ontspannen studietijd van tien of twaalf jaar, op hun dertigste te eindigen als tandarts.
Momenteel is studeren plannen, (online) ploeteren en vooral lenen. Sinds de afschaffing van de basisbeurs in 2015 zit de studiefinanciering flink in de lift. Vorig jaar hadden bijna zeven van de tien voltijd HBO- of universitair studenten een lening van de DUO, tonen cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Gemiddeld leenden ze 700 euro per maand. Wie dat vier jaar volhoudt, kweekt 33.600 euro schuld. En wie zes jaar lang studeert, staat mogelijk 58.800 euro bij de DUO in het krijt. Tuurlijk, de rente is verwaarloosbaar en de aflossingsregels schappelijk. Maar in elk leven duiken onverwachte tegenvallers op. Je komt bijvoorbeeld na je (verkeerde) studie moeilijk aan de bak, gaat minder verdienen dan gedacht, gaat scheiden of failliet, wordt opgelicht of wil een hoge hypotheek afsluiten. In al die situaties is studieschuld een extra blok aan je been. Helemaal als je levenspartner precies zo’n molensteen op sleeptouw heeft.
De kennis van de wereld kan je alleen verwerven in de wereld, en niet in een studeerkamer. Lord Chesterfield (1694–1773), Engels staatsman en schrijver.
Lukraak iets leuks studeren kan niet zonder grote financiële gevolgen. Toch zijn dit studiejaar, mogelijk mede door de coronapandemie, een recordaantal van 328 duizend bachelor en master studenten welgemoed aan een nieuw universitair studiejaar begonnen. Volgens cijfers van de Onderwijsinspectie stopt een vijfde van hen zonder diploma. Van de HBO’ers haalt zelfs bijna veertig procent de eindstreep niet. Qua studieschuld is dat extra duur. Want als je binnen tien jaar geen diploma hebt, moet je naast je lening, ook je studenten-OV-kaart en de eventuele aanvullende beurs (maximaal 403,17 euro per maand) terugbetalen.
Zonde! Vooral omdat hoger onderwijs zich niet per definitie terugbetaalt. Van onze 30- tot 35-jarigen is nu meer dan de helft hoogopgeleid. Van de jongere generatie nóg meer. Een hoge opleiding is dus niks bijzonders, en maakt geen mens immuun voor financiële tegenslag. Twijfelt je scholier dus over de studiekeus? Laat hem of haar de tijd nemen, helemaal als hij of zij geen echte studiebol is. Waarom niet een jaartje werken, meehelpen in de zaak, een webshop beginnen, een taal leren, een programmeercursus doen, en (na corona) open dagen bezoeken of een reis maken? Dat levert bedenktijd, inzicht en (levens)ervaring op. Maak wel afspraken. Bijvoorbeeld over een minimaal aantal werkuren, sparen, toekomstoriëntatie en een normaal dag-nachtritme. Maar studeren kan altijd nog, ook als je 21, 23 of zelfs 25 jaar bent.
Hoe crisisbestendig ben jij? Test jezelf hier!
