Eind jaren zestig van de vorige eeuw tekende de vader van tienerzanger Heintje Simons een platencontract voor 500.000 gulden. Hij wilde dat bedrag contant ontvangen. En dus overhandigde de platenmaatschappij hem in ruil voor zijn handtekening een koffer vol bankbiljetten. Had pa Simons misschien geen bankrekening? Of vertrouwde hij meer op cash? Beide zijn mogelijk, want hoewel het aantal bankrekeningen in die tijd stevig groeide, werd nog heel veel cash geld van hot naar haar gesleept. Je loon bijvoorbeeld kreeg je doorgaans cash betaald. Daardoor was het niet ongewoon dat een fabrieksmedewerker vlak voor betaaldag per fiets tienduizenden guldens ophaalde bij de bank, om daarmee de loonzakjes van de arbeiders te vullen.

Op betaaldagen hadden banken vele tonnen contant geld in huis. “Bij Van Lanschot in Den Bosch liep de conciërge met een koffer vol bankbiljetten van en naar het bijkantoor van De Nederlandsche bank”, beschrijft Annegreet van Bergen in haar boek ‘Het goede leven’. Om boeven te misleiden, liep er soms een tweede man mee met een koffer waardeloos papier. Ook werden grote hoeveelheden cash aangetekend verstuurd via de PTT, waarbij het bijgevoegde formulier veiligheidshalve vermeldde dat het om tien gulden ging.

De snelste manier om je geld te verdubbelen, is het dubbel te vouwen en in je achterzak te steken. Will Rogers (1879-1935), Amerikaans acteur en columnist.

Maar laten we cash geld niet te veel romantiseren. Er waren vaders die hun loonzakje leeg zopen in de kroeg en platzak thuiskwamen. Of ze droegen stiekem niet hun hele loon af het gezin. Dat bleek toen werkgevers per bank ging betalen, en blij verraste huisvrouwen de baas per brief bedankte voor de ‘loonsverhoging’, schrijft Van Bergen. Een ander nadeel van cash was de onveiligheid. Het aantal gewapende bankovervallen (“Handen omhoog of ik schiet!”) steeg van vijf in 1965 naar 570 begin jaren negentig, meer dan tien per week! Verder kon je cash verliezen of ervan worden beroofd. En tegenwoordig kunnen er ook nog coronavirussen op zitten.

De rol van cash geld krimpt. We betalen nog maar een vijfde van onze consumptie contant. Maar daarmee zijn we niet in het financiële paradijs beland. De digitale revolutie heeft ons opgescheept met Whatsapp-fraude, nepwebwinkels, afpersmails, phishing via marktplaats, neptelefoontjes van je bank, valse rekeningen, en ga zo maar door. Maar nog erger dan kans op fraude is dat digitaal geld de consument van financieel overzicht heeft beroofd. In het cash-tijdperk hield je bijna vanzelf overzicht, omdat je de inhoud van je loonzakje of portemonnee letterlijk kon zien. Als het geld op was, was het op. Maar digitaal geld is ongrijpbaar, en bovendien zélf een commercieel product. Er wordt dik verdiend aan nu, gespreid, later of achteraf betalen. Koopkracht lijkt daardoor veerkrachtig als elastiek. Totdat de rek eruit is, of het je financieel tegenzit. Zorg dat je niet dan pas het grote verschil ontdekt tussen echt besteedbaar geld en krediet.

Gratis de Crisiskalender bij aankoop van het boek ‘Crisis. Wat te doen? Klik hier voor de actie 😊

Hoe crisisbestendig ben jij? Test jezelf hier!