In de vorige eeuw ontmoedigde je dieven door je voordeur op het nachtslot te draaien, je fiets vast te zetten aan een brug en geld te bewaren op een bank in plaats van onder je matras. Maar de digitale revolutie heeft de definitie van criminaliteit flink opgerekt. Misdadigers loeren niet alleen op je auto, fiets, inboedel en geld, maar steeds inventiever ook op persoonlijke gegevens, zoals pincodes, DigiD’s, adres- en creditcardinformatie en inlogcodes, bijvoorbeeld voor sociale media, mailaccounts, je pensioenfonds of spaarbank. Wie niet oppast kan zelfs van zijn identiteit worden beroofd, bijvoorbeeld doordat hij persoons- en adresgegevens en/of een kopie van zijn paspoort laat slingeren. Of dat hij die dingen mailt naar een nepvacaturesite. Met een geroofde identiteit kunnen criminelen mogelijk een lening of telefoonabonnement afsluiten op uw naam, of spullen en diensten bestellen op uw kosten. Ze kunnen hun buit ook verkopen aan de hoogste bieder, die zijn lusten wil botvieren op andermans identiteit.
De inventiviteit van cybercriminelen is grenzeloos. Er zijn er die je computer via ransomware gijzelen nadat je een foute link hebt aangeklikt. Je PC springt dan op slot totdat je, onder dreiging van de vernietiging van alle bestanden, het losgeld in euro’s of bitcoins hebt betaald. Ook lopen er slimmeriken rond die inloggen op je mailaccount, zich voordoen als een familielid in nood, en je overhalen geld over te boeken. Verder kun je last hebben van malware, spam, phishing, dating- en telefoonscams, pharming, spyware, een nep-virusscanner en meer. Dat kan je duur komen te staan. Vorig jaar meldden ruim 3.600 Nederlanders aan Fraudehelpdesk.nl dat ze via het internet waren gedupeerd. Hun gemiddelde schade beliep €2.000.
Kortom: een inboedelpolis plus een anti-inbraakstrip beschermen burgers niet langer afdoende tegen dieverij. Deze waarschuwing geldt vooral voor goedgelovige internetgebruikers zonder goede virusscanner, up-to-date software en/of moeilijk te kraken wachtwoorden. Want net als roofdieren verslinden cyberdieven graag de zwaksten uit een kudde. En toch gebruiken maar liefst twee van de drie internetgebruikers dezelfde wachtwoorden voor zowel hun mail, social media-accounts, webwinkels en soms zelfs voor hun financiële zaken, toont recent onderzoek in opdracht van de makers van wachtwoordmanager LastPass. Bijna de helft gebruikt de initialen of namen van vrienden en familie als wachtwoord, een kwart de naam van hun huisdier en een vijfde hun geboorteplaats. Dit doen ze niet alleen thuis, maar ook op hun werk. Voor hackers is het een eitje om zo’n zwakke bescherming te kraken.
En toch weten negen van de tien mensen dondersgoed dat ze hun computer, internetaccounts en persoonlijke gegevens moeten beschermen tegen vreemde ogen. Maar hun angst om wachtwoorden te vergeten is groter dan de angst om gedupeerd te raken door cybercrime, toont het onderzoek. Toch is de oplossing simpel: installeer ten eerste een wachtwoordmanager op je PC. Dat is een programma dat helpt bij het onthouden en creëren van niet te kraken wachtwoorden. De beste volgens de Consumentenbond zijn Dashlane en LastPass, beide hebben naast een betaalde ook een gratis versie. Ook Keepass en LogMeOnce zijn gratis. Het hoeft dus niks te kosten. Datzelfde geldt voor de overheidsapp KopieID, waarmee je veilig gevraagde identiteitsgegevens kunt versturen vanaf een smartphone. Ook een virusscanner is noodzaak. De beste volgens de Consumentenbond zijn Bullgard, G data, ZoneAlarm en Kaspersky. Ze kosten allemaal een paar tientjes per jaar. Gewoon aanschaffen en installeren. Dan hou je cyberdieven buiten de deur.
Veilig internetten
Fraudehelpdesk.nl geeft tien tips om veilig te internetten.
- Installeer een antivirusprogramma
- Voer altijd software-updates uit
- Gebruik sterke wachtwoorden
- Gebruik alleen betrouwbare wifi-netwerken
- Open geen (onbekende) berichten en bestanden
- Download alleen apps via officiële applicatiewinkels
- Controleer het adres van websites die u bezoekt
- Sluit pop-ups in de browser af met Alt+F4 (en dus niet met akkoord, ok, de ‘X’ of nee)
- Denk na over wat u deelt op internet
- Gebruik uw gezonde verstand.
