“Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.” Zo luidt de eerste zin van de Grondwet. Maar de werkelijkheid is weerbarstig. Zo krijgen oudere werkzoekenden moeilijker een baan dan jongere, verdienen vrouwen voor het hetzelfde werk gemiddeld minder dan mannen, en krijgen allochtonen half zo vaak een uitnodiging voor een sollicitatiegesprek dan autochtone Nederlanders.

Naast deze drie bekende discriminatievormen zijn er ook onbekende manieren om een oneerlijk onderscheid te maken. Neem rentediscriminatie. Daarvan is sprake als de huishoudens A en B exact dezelfde hypotheek bij dezelfde aanbieder hebben lopen, een gelijke basisrente betalen, dezelfde WOZ-waarde en overwaarde hebben, maar toch een verschillende rente voldoen. Dit kan gebeuren als A geen opslag op zijn hypotheekrente afrekent, maar B wel. B kan daardoor jaarlijks duizenden euro’s duurder uit zijn.

Maar waarom zou een bank A bevoordelen boven B? Het antwoord op die vraag begint met uitleg over de rente-opslag. Die betaalt een huiseigenaar als zijn eigenwoningschuld hoog is ten opzichte van de waarde van zijn huis, want een relatief hoge hypotheek is riskanter voor de bank. De hoogte van de rente-opslag verschilt per bank, want elke bank hanteert verschillende rente-opslagen en rente-risicoklassen. Bij Rabobank bijvoorbeeld kost een hypotheek van meer dan 90% van de woningwaarde (zonder Nationale Hypotheek Garantie), 0,9 procentpunt meer rente dan een hypotheek die hooguit 67,5% van de woningwaarde beloopt. Op een schuld van drie ton scheelt dat bruto €2.700 extra rente per jaar.

Het zou logisch zijn als de rente-opslag vanzelf zou vervallen als u (extra) aflost, kapitaal opbouwt of als uw woning in waarde stijgt. Maar nee, bij slechts zes van de 33 hypotheekverstrekkers gaat dit volgens onderzoek van de Consumentenbond geheel automatisch. Verreweg de meeste hypotheekverstrekkers werken volgens de slogan: “Wie niet vraagt wordt overgeslagen”. Uw rente-opslag gaat dan alleen omlaag als u er (schriftelijk) om verzoekt, en bewijst dat de verlaging terecht is door een taxatie-rapport of WOZ-verklaring te overleggen. Vraagt u niets –zoals vele onwetende huiseigenaren nu doen- dan betaalt u mogelijk kapitalen teveel rente. Bij Syntrus Achmea bijvoorbeeld ruim €31.000 teveel voor een annuïteitenhypotheek van €200.000 op een woning die €247.500 waard is, berekende de Consumentenbond. Tenzij u zelf het initiatief neemt om, zodra de schuld lager is dan €198.000, de rente-opslag te laten verlagen. Maar het kan nog gortiger. Nationale Nederlanden, Delta Lloyd, Philips Pensioenfonds, Van Lanschot en Duitse Volksbank passen de rente-opslag nooit aan gedurende de rentevaste periode. En nog erger: Hypotrust Elan en SPF Beheer accepteren een verzoek om een renteaanpassing alleen op de renteherzieningsdatum. Wie weet is dat pas over twintig jaar!

Rentediscriminatie is een goudmijn voor de meeste hypotheekbanken, maar een aanslag op uw portemonnee. U kunt dit onrecht regelmatig bestrijden. Verdiep u, voordat u een nieuwe hypotheek afsluit uitvoerig in de voorwaarden, risico-klassen en risico-opslagen die de diverse aanbieders hanteren. Heeft u al een hypotheek lopen? Steun dan de petitie van de Consumentenbond op consumentenbond.nl/acties/rente-opslag/. En bekijk in de tabel op consumentenbond.nl/acties/rente-opslag/wat-is-risico-opslag hoe uw bank met de rente-opslag omgaat. Download op dezelfde webpagina de voorbeeldbrief aan uw bank om uw teveel betaalde rente-opslag met terugwerkende kracht terug te vorderen. Zo’n simpele handeling kan duizenden euro’s besparen.

Kies voor automatisch

Sinds 2013 moeten alle nieuwe hypotheken in maximaal 30 jaar minimaal annuïtair worden afgelost. Daardoor daalt de restschuld bij alle nieuwe hypotheken in de loop van de tijd. Door deze automatische aflossingen gaat uw hypotheek en daarmee het risico voor de bank vanzelf omlaag. Op een zeker moment kan uw rente-opslag daardoor vervallen. Dat maakt het belangrijk dat u een hypotheekverstrekker kiest die de rente-opslag vanzelf verlaagt en die gunstige rente-risicoklassen hanteert. Geldverstrekkers die rente-opslagen automatisch verlagen zijn: ASR, Hypotrust (Woon Bewust Hypotheek), MUNT Hypotheken, NIBC (Direct Hypotheek), Obvion en Centraal Beheer. Bij Aegon wordt de rente alleen bij extra aflossingen automatisch verlaagd.