In de financiële wereld komen mooie verhalen bijna nooit uit. Eén zo’n sprookje floreerde na het uitbreken van de kredietcrisis. Wie zijn spaarcentjes zou omzetten in goudbaren zou immuun zijn voor beleggingsverliezen, hyperinflatie, nieuwe crises en de ineenstorting van de euro of ons economisch systeem. Deze boodschap van diverse ‘goudexperts’ viel in vruchtbare aarde bij nerveuze consumenten en beleggers. Ze stortten zich op goudbeleggingen als waren het afgeprijsde bh’s tijdens de drie dwaze dagen in de Bijenkorf. De goudprijs voer er wel bij. In juli 2011 kostte één kilo goud 60.755 dollar. Daarna ging het, gemeten in dollars, flink bergafwaarts tot nu pakweg 40.000 dollar. Weg winst, weg absolute zekerheid.

Elke belegger heeft één hartenwens: dat hij in de toekomst kan kijken. Met die kennis kun je namelijk instappen tegen een bodemprijs en weer uitstappen als de markt piekt. Vandaar dat veel beleggers aan de lippen hangen van experts die toekomstige zeepbellen dan wel financiële rampscenario’s profeteren op congressen en in de media. Wie daarmee een flinke aanhang trekt, heet een beleggingsgoeroe. Dat is een charismatische persoon met een vlotte babbel, overtuigingskracht en stiekem een financieel belang bij wat hij voorspelt.

De invloed van beleggingsgoeroes stijgt altijd zodra het vertrouwen van (beleggende) burgers wankelt, zoals nu. We vrezen dat de spaarrente daalt tot onder nul, de belastingen gaan stijgen, de eurozone desintegreert, de beurzen wegzakken en de vluchtelingenstroom ons resterende beetje welvaart weg snaait. In zo’n stemming snakken beleggers naar duidelijke taal van experts. Dat maakt ze vatbaar voor beweringen zoals die van beursstrateeg Jeremy Grantham. Afgelopen maart beweerde deze in het Financieele Dagblad dat zich binnen één tot drie jaar een “ongekend bloedbad op de beurzen” zal voltrekken. Ook beleggingsgoeroe Jim Rogers heeft weer ferme woorden gesproken. Volgens hem zal de Amerikaanse economie binnen een jaar “met 100% zekerheid” in een recessie raken en zal de Amerikaanse dollarkoers worden opgeblazen tot een zeepbel.

Moet u nu subiet uw aandelenportefeuille wegdoen en de opbrengst steken in dollars of goud? Als het zo eenvoudig was, dan was elke belegger hartstikke rijk. En dat is niet het geval. De financiële markten zijn namelijk onvoorspelbaar als het weer. Als een beleggingsvisie uitkomt is dat toeval. De kans op zo’n coïncidentie is echter groter dan u denkt. Want van de miljoenen beursanalisten, beleggingsexperts, hoofdeconomen, fonds- en vermogensbeheerders die wereldwijd waarde- en koersontwikkelingen profeteren, zijn er altijd enkele duizenden die per ongeluk wedden op het juiste paard. En van die enkele duizenden zijn er altijd enkele tientallen die zo’n toevalstreffer handig weten uit te buiten via conferenties, boeken, websites, nieuwsbrieven en interviews in kranten, op radio en televisie. Zo’n goeroe -annex belegger, handelaar, auteur en adviseur- is spekkoper als hij de angst van de massa weet aan te wakkeren tot de door hem gewenste hype. Maar zelfs als een geldprofeet er totaal naast zit, is weinig verloren: het beleggingsrisico is toch altijd voor de klant.

Het bewust creëren van financiële hypes, gebeurt niet alleen bij goud en effecten, maar bij alle zaken met een marktwaarde, zoals huizen, valuta, grondstoffen, antieke whisky enzovoorts. Juist particuliere beleggers moeten hun handen niet aan beleggingsmodes branden. Ze zijn financieel kwetsbaar, en qua gehaaidheid, informatie en snelheid geen enkele partij voor de grote jongens. Hou u dus doof en blind voor zeepbelprofeten. Of neem een naald en –pang- prik hun zeepbellen door.

Beleggen in goud?

De prijs van goud noteert in Amerikaanse dollars. Een Nederlandse goudbelegger loopt dus goudkoers- én valutarisico. Die risico’s zijn groot, want zowel de dollarkoers als de goudprijs kent enorme ups en downs. In onzekere tijden (1980, 2011) piekt de goudprijs (in dollars) als de Japanse vulkaan Fuji. Maar in voorspoedige periodes kan de koers zakken als een baksteen. De belegger die januari 1980 –de één na laatste goudhype- een goudbaar kocht, heeft bijna dertig jaar lang moeten wachten tot de goudkoers  (in euro’s) –dankzij de kredietcrisis- weer hoger noteerde dan toen.