In 1958 lanceerde Norbert Schmelzer, de toenmalige staatssecretaris van Binnenlandse Zaken, Bezitsvorming en Publiekrechtelijke bedrijfsorganisaties, de Jeugdspaarwet. Op basis hiervan mochten 15- tot 20-jarigen jaarlijks een bedrag sparen op een Zilvervloot-rekening bij een bank – in 1976 was dat maximaal 480 gulden. De Staat verhoogde het eindsaldo op je twintigste met een premie van tien procent. Zo kon een jongvolwassene een leuk kapitaaltje van een paar duizend gulden vergaren.

In 1992 belandde de Jeugdspaarwet in de prullenbak. Sparen was uit; kopen, genieten en lenen was in. Zowel burgers als bedrijven deden hier als dolle honden aan mee. En zo ontaardde dit modeverschijnsel in de huidige consumptie- en schuldenmaatschappij. Volgens het Nibud zitten de huidige jongvolwassenen (18-27 jaar) mede hierdoor meer dan gemiddeld in een kwetsbare financiële situatie. Bij een derde van de werkende jongvolwassenen komt namelijk niet elke maand hetzelfde inkomen binnen. En bijna 40 procent van deze groep komt moeilijk rond. Iets meer dan een kwart heeft vaak geen geld voor dingen die echt nodig zijn.

Juist jonge mensen zouden moeten sparen. Want hun inkomen is vaker onzeker, terwijl aanbieders dagelijks honderden ‘unieke koopkansen’ aan hen voorbij laten razen met verleidingstechnieken die onweerstaanbaar zijn als sirenengezang. Wie even niet oplet, ontdekt dat zijn maandinkomen is verdampt als ochtenddauw in de zomerzon. Je ziet maar, hoe je je daarmee redt. Geld is je eigen verantwoordelijkheid.

Wie o wie helpt onze jeugd om meer te sparen? In 2012 wilde het CDA de Zilvervlootspaarrekening herinvoeren. Maar na de verkiezingen stierf dit plan een stille dood. De overheid houdt sowieso meer van consumeren dan van oppotten, want elke verbraste euro spekt de schatkist met een flink bedrag aan BTW. Ook banken zijn geen geboren spaarverleiders. Triodos heeft weliswaar het Kinder Toekomstplan met 2,4 procent rente, maar dat is bedoeld voor (groot)ouders die willen sparen voor hun nazaten. Daar leren kinderen niks van. Hetzelfde geldt voor ASN Jeugdsparen (1,9% rente) en voor het Zilvervlootsparen bij SNS en Regiobank (1,8% rente plus een minibonusje als je kind 18 jaar geworden is).

De magere rentes van banken zijn geen worst die je (klein)kinderen tot sparen verleiden. De jeugd wil liever, net als bankiers, een bonus plus een dikke winst. Creëer daarom je eigen papa-, mama-, oma- of opabank, die jaarlijks een royale 5 tot 10 procent spaarrente biedt. Beloof je (klein)kroost daarnaast een vette bonus over het eindsaldo op hun 18e jaar of later. Reken maar dat ze gaan sparen. Doe zelf ook maar mee, want op de einddatum zal je voldoende liquide moeten zijn om de saldo’s te kunnen uitbetalen.

Zo maak je sparen aantrekkelijk voor (klein)kinderen

1.Ga niet sparen voor je (klein)kinderen. Daarvan leren ze hooguit dat geld gratis naar je toe komt. Je kunt natuurlijk wel voor jezelf geld reserveren om je kinderen later te kunnen ondersteunen als ze gaan studeren.

2.Bedenk samen met je (klein)kind een doel om voor te sparen. Of benut een dure wens als spaardoel. Maak het doel zichtbaar door een spaarthermometer op posterformaat te tekenen en op te hangen. Het ‘kwik’ in de thermometer zijn de al gespaarde euro’s. Deze kan het kind inkleuren als hij/zij geld heeft gespaard (op de MamaPapabank).

3.Noteer elke storting of opname bij de MamaPapabank in een schrift met een handtekening van pa en/of ma erbij. Organiseer jaarlijks een pay day waarbij de spaarder de afgesproken rente – bijvoorbeeld 10 procent – krijgt bijgeschreven.

4.Geef het goede voorbeeld door ook zelf te sparen, bijvoorbeeld voor een buffer of voor iets leuks. Praat hierover met je (klein)kinderen. Vertel bijvoorbeeld tijdens het eten dat je spaart voor de zomervakantie. Nibud onderzoek laat zien dat kinderen die weten dat hun ouders sparen, ook zelf vaker sparen.

Mijn nieuwe boek ‘Geld speelt geen rol’ zorgt dat je minder missers maakt in geldzaken en nooit meer wordt belazerd. Als je het hier (op mijn website) bestelt, krijg je het (naar je eigen wens) gesigneerd thuisgestuurd.