Ken jij iemand met probleemschulden? Waarschijnlijk niet. Onoplosbare schulden zijn geen gezellig onderwerp. Daarom ga jij ze ook nooit maken, toch? Zeg dat niet te stellig. Want problematische schulden zijn net coronavirussen. Ze nemen ook mensen te grazen die dachten er niet vatbaar voor te zijn. Zestien procent van de probleemschuldenaren is hoogopgeleid en zeven procent verdient bovenmodaal, toont het rapport ‘Minder schade door schuld’ van de Argumentenfabriek en de Rabobank. Soms zijn probleemschulden verwijtbaar, maar meestal niet. Je winkel of horecazaak gaat bijvoorbeeld failliet. Of je had een topinkomen met een dito levensstijl, maar kan het laatste door ziekte of een scheiding ineens niet meer betalen.
Je bent een probleemschuldenaar als je je schulden niet binnen afzienbare tijd, bijvoorbeeld drie jaar, zelf kan aflossen of oplossen. Momenteel geldt dit voor zeven procent van de Nederlandse huishoudens. Daarnaast lopen 300 tot 700 duizend huishoudens het risico op probleemschulden. Totaal kunnen dus zo’n 900.000 tot 1,3 miljoen gezinnen de eindjes niet of nauwelijks aan elkaar knopen. Dit aantal gaat door de coronacrisis oplopen. Volgens de stichting Schuldenlab mogelijk tot 2,6 miljoen, waarvan pakweg een miljoen probleemschuldenaren.
Wij lenen vaak van de toekomst om de schulden van het verleden te betalen. Kahil Gibran (1883-1931), Libanees-Amerikaans schrijver en kunstschilder.
Als jij probleemschulden krijgt, beland je in de schuldenkluwen. Dat is het geheel van emoties, trage hulptrajecten, tekortschietende regels en wetten, belangen, psychologische -en gezondheidseffecten en morele oordelen die rond probleemschulden hangen. In zo’n kluwen zit je snel een jaar of acht. Door schaamte, onwetendheid en struisvogelgedrag duurt het namelijk eerst gemiddeld vijf jaar voordat een probleemschuldenaar hulp vraagt of krijgt. Daarna duurt het nog eens drie jaar voor je schulden zijn gesaneerd en je weer kan opkrabbelen met een schone lei. Zo’n jarenlang schuldenfase gaat je niet in de koude kleren zitten. Veel probleemschuldenaren zitten voortdurend in de stress, wat kan leiden tot lichamelijke klachten, familieruzies, relatieproblemen, criminaliteit en soms zelfs tot zelfmoord. Het rapport ‘Minder schade door schuld’ doet prima voorstellen om probleemschulden sneller weg te kunnen werken. Maar wanneer zijn die realiteit? Ga niet wachten, maar doe nu iets aan je risicokompas, want dat staat vaak fout afgesteld. Zo doet half Nederland moeilijk over een coronavaccin met 95 procent effectiviteit, nauwelijks bijwerkingen en dus een risico van vrijwel nul. Maar gaat het om probleemschulden – komend jaar bij mogelijk 13 procent van de bevolking – dan steken we de koppen in het zand. Word wakker! In goede tijden lijkt alles mogelijk, maar bij tegenwind, zoals inkomensverlies in crisistijd, zak je soms diep in het rood en wringen schuldeisers je uit. En dus zeg ik: pak die coronavaccinatie maar. Word in plaats daarvan een fanatieke schuldenweigeraar.
Hoe crisisbestendig ben jij? Test jezelf hier!
