In de naoorlogse jaren vijftig had een gezin één kostwinner, één pensioenfonds, één telefoonmaatschappij, één verzekeraar en één kolenkachel, waar de hele meute zich ’s avonds kleumend rond schaarde. Maar je miste niks, want ook de buren leefden zo. En je had overzicht, want lenen voor consumptie was taboe en elke uitgave stond in het huishoudboekje. Die eenvoud is ver te zoeken in de huidige markt- en verleidingseconomie, waarin restaurants, banken, pretparken, cosmetisch chirurgen, reisbureaus, keukenkampioenen, woonwarenhuizen, autodealers en talloze anderen de consument 24/7 verleiden het geld te laten rollen. Of en hoe je dat doet, is je eigen verantwoordelijkheid. Daarom piekeren we vaker dan ooit over energieprijzen, vluchtclaims, woonlasten, belastingen of spaarrentes. En over rekensommen als: Moet ik aflossen, sparen of beleggen? Hoeveel belasting krijg ik terug? Wat kan ik bijlenen met behoud van de hypotheekrenteaftrek (bijleenregeling). Hoe bereken ik mijn kinderopvangtoeslag, studiefinanciering, alimentatie of AOW-leeftijd? Hoe bespaar ik op verzekeringen, mobiel bellen en energiekosten? Hoeveel mag ik fiscaal aftrekbaar pensioensparen? Of welke bijtelling heeft mijn auto van de zaak?

Wat doet u bij financiële vragen? Gaat u, zoals de meesten, eerst ‘even googelen’. Dat kan inzicht geven, maar ook levensgevaarlijk zijn. Want het internet is van de hoogste bieder: adverteerders en digitale slimmeriken staan op de eerste rang. Dat maakt het web een slangenkuil voor wie betrouwbare financiële hulp en informatie zoekt. Naast integere bronnen wemelt het er van de nepvergelijkers, sluikreclameblogs, gekleurde informatie en zelfs oplichtingssites. Wie googelt op ‘toeslag aanvragen’ kan verdwalen op toeslagenaanvragen.net, dat je dik laat betalen voor een gratis dienst. En wie de DUO wil bellen, kan verzeild raken op duo-informatie.nl, dat je, aan het lijntje houdend, per belminuut 94 cent armer maakt. Ook onafhankelijke instituten proberen regelmatig aan hun doelgroep –de consument- te verdienen. Bijvoorbeeld via de verkoop van cursussen, adviezen, boeken en magazines. Bestaan er dus nog rekentools, vergelijkers en informatiesites, waar je écht op kunt vertrouwen, liefst voor nop? Websites dus die geen verkoopkanaal zijn, maar toch anoniem en winstgevend voor de consument, terwijl er geen of eenvoudig te negeren reclames op staan? Absoluut. Een top vijf van aanbieders van deze tools en tips, gerangschikt van goed naar best.

Vijfde plaats: Wijzer in geldzaken

Wijzeringeldzaken.nl, een initiatief van het ministerie van Financiën, biedt zeventien eenvoudige, advertentievrije rekenhulpen voor de gezinsfinanciën (zoek op ‘rekenhulpen’). Zeven ervan gaan over woningaankoop, bijvoorbeeld de berekening van de totale aankoopkosten of ‘Aflossen op je aflossingsvrije hypotheek’. Daarmee bereken je hoeveel aflossingsvrije hypotheek je nog overhoudt op de pensioendatum als je nu extra aflost. Ter controle op je bank kun je baat hebben bij ‘Bereken je boeterente’. Verder kun je onder meer je AOW-leeftijd berekenen, becijferen of je recht hebt op een overbruggingsregeling vanwege een AOW-gat, de hoogte van je WW-uitkering bepalen of inventariseren wat sinds 2018 financieel is veranderd. Naast rekenhulpen biedt wijzeringeldzaken.nl prima financiële tips. Je ontdekt er wat je moet doen bij ontslag, een scheiding, arbeidsongeschiktheid, samenwonen of trouwen, studeren of een overlijden. Ook vind je er raad over lenen, een hypotheek afsluiten, sparen en beleggen, een woning huren, op zichzelf gaan wonen van de kinderen, pensioen, schulden en het ordenen van geldzaken.

Vierde plaats: Nibud

Nibud biedt een flink aantal rekentools, die doorgaans met andere organisaties zijn bedacht. Je vindt ze door bij tabblad ‘Vergelijk uzelf’ te klikken op ‘Alle tools’. De moeite waard is berekenuwrecht.nl, dat inventariseert op welke (soms onbekende) tegemoetkomingen je recht hebt. Ook prima is de samen met het Ministerie van Financiën opgezette Pensioenschijf-van vijf. Deze rekentool, bedacht door Netspar-medewerker Michael Visser, geeft inzicht in uitgaven en vijf soorten inkomsten na de pensioendatum. Verder is de bufferberekenaar het proberen waard. Daarmee becijfer je hoeveel spaargeld je achter de hand moet hebben om onverwachte tegenvallers op te kunnen vangen. De tool ‘Zelf je schulden regelen’, opgezet met de vereniging voor schuldhulpverlening (NVVK), geeft tips voor het oplossen van (zware) schulden. Je moet het wel zelf doen. En de WerkZorgberekenaar – een co-productie met Women Inc – becijfert de invloed van een andere werk-zorgverdeling op de geldzaken van een gezin. Ook aardig zijn het Persoonlijk Budgetadvies en het ‘Geldplan sparen, aflossen of beleggen’. De laatste module adviseert wat je het beste met overtollig spaargeld kan doen.

Minder nuttig is de e-mailcoaching Check, Plan en Spaar. Na aanmelding krijg je enkele motiverende e-mails, maar het heeft weinig om het lijf. Dat geldt ook voor het stappenplan ‘Waardescan beleggingsverzekering’. Ontwoekertips en –informatie kun je beter zoeken op consumentenbond.nl. Ook de koopkrachtberekenaar is weinig praktisch. En de uitvaartberekenaar schat uitvaartkosten kritiekloos hoog in. Je kunt beter offertes opvragen via bijvoorbeeld uitvaartmarkt.nl. Dan kun je prijzen vergelijken.

Derde plaats: Berekenhet.nl

Veelzijdig is berekenhet.nl, dat honderden handige rekenprogramma’s biedt. Een minpunt zijn de reclameboodschappen en de (verborgen) affiliatemarketing. Wapen je dus met een adblocker in je browser. Beperk je verder tot de rekenmodules. Skip de tabbladen ‘extra informatie’. Daar duik je mogelijk argeloos in het aanbod van een schimmige kredietverlener of een onduidelijke beleggingsinstelling, terwijl je eigenlijk objectieve informatie nodig had. Maar verder is het rekenkundig genieten. Een topper bij tabblad ‘Sparen en beleggen’ is de berekening van vermogensopbouw bij een gekozen startkapitaal, maandinleg, looptijd en rendement. Ook praktisch is ‘vermogensafbouw’, wat laat zien hoe vermogen krimpt, afhankelijk van opnames en het verwachte rendement op de rest. Populair bij ‘Lenen en krediet’ is ‘rente in financial lease’. Dat laat je ontdekken hoeveel (onduidelijke) rente in een leasecontract zit. Ook populair is de module ‘aflossingstermijnen lening’. Dat toont hoeveel rente en aflossing je tijdens de looptijd van een lening maandelijks voor de kiezen krijgt.

Tabblad ‘hypotheek en wonen’ telt maar liefst 46 rekenprogramma’s. Het hoogst gewaardeerd is ‘Dalende risico-opslag’. Hiermee becijfer je de rentebesparing doordat je extra aflost. Veelgebruikte tools over werk, inkomen en ontslag zijn: berekenen wat netto overblijft van een brutosalaris of -uitkering, middeling van inkomens over drie jaar en de berekening van vakantiegeld. Verder kun je rekenen aan ‘Pensioen en AOW’, ‘Schenken en erven’ en ‘Ondernemer, ZZP’er en DGA’. Alles is geactualiseerd voor 2018.

Tweede plaats: Belastingdienst

Objectief, duidelijk toegelicht en gegarandeerd advertentievrij zijn de vele rekenhulpen op belastingdienst.nl. Je vindt ze door te zoeken op rekenhulp+het rekenonderwerp, bijvoorbeeld ‘rekenhulp erfbelasting’, waarmee je becijfert hoeveel belasting afgaat van een geërfd bedrag. Er is uiteraard ook een rekenhulp schenkbelasting. Verder zijn er rekenprogramma’s voor de motorrijtuigenbelasting, de bijleenregeling, de overgangsregeling oldtimers, toeslagen, nabetaling UWV, de beslagvrije voet, fiscaal aftrekbare lijfrentepremies en revisierente. De laatste laat zien of je minder dan de maximale 20% boete verschuldigd bent over de waarde van een voortijdig afgekocht lijfrenteproduct.

Voor het eigen huis biedt belastingdienst.nl de tools ‘aflossen annuïteitenlening’ en ‘eigenwoningschuld’. Met de laatste becijfer je voor een niet-annuïtair afgeloste eigenwoninglening in hoeverre recht op renteaftrek bestaat. Het rekenprogramma toetsingsinkomen geeft het inkomen waarop de fiscus je toeslagen baseert. Voor de toeslag zelf ga je naar toeslagen.nl, dat ook van de fiscus is. Er is ook nog een rekenhulp die toont voor hoeveel uren kinderopvang je maximaal subsidie krijgt. En een module ‘werkruimte in de woning’, die uitpluist of je, zoals een handjevol ondernemers, recht hebt op kostenaftrek voor een werkruimte in je eigen huis. Voor het middelen van sterk wisselende inkomens volstaat de fiscus met een uitleg en voorbeelden. Voor de berekening kun je terecht op berekenhet.nl.

Kampioen: Consumentenbond

Kampioen qua nuttige, gratis informatie en rekentools is consumentenbond.nl. Iedereen –lid of niet- is er welkom bij zo’n twaalf objectieve vergelijkers. Daarmee vind je de beste verzekeringen voor zorg, je auto, reizen, inboedel- en opstal, aansprakelijkheid, het overlijdensrisico of rechtsbijstand. Consumentenbond.nl biedt ook vergelijkers voor internet, (mobiel) bellen, televisie of alles in één. Je energiekosten beperken kan via de Energievergelijker of het Energiecollectief. En besparen op je hypotheek doe je met de doe-het-zelf-check: ‘Besparen op je hypotheek’. Deze laat je in tien minuten ontdekken of het voordelig is om je eigenwoninglening over te sluiten. Voor deze service werkt de Consumentenbond samen met ikbenfrits.nl, dat vorig jaar de veel te hoge boeterente van banken aan de kaak stelde. Verder is er een hypotheekvergelijker, die de actuele rentestanden en beoordelingen van hypotheken op een rijtje zet. Ook zijn er een vluchtclaimservice en een autovergelijker. En via de dochterwebsite advieskeuze.nl kun je de kwaliteit adviseurs, op basis van klantenbeoordelingen, bekijken. Alleen de Spaarwijzer valt wat tegen, want de juiste keuzes invullen is ingewikkeld. Ga liever naar spaarinformatie.nl. Dat snap je meteen.

Ook qua tips en stappenplannen heeft consumentenbond.nl veel te bieden voor nop. Zoek er bijvoorbeeld op ‘woekerpolis’, ‘hypotheek kiezen’, ’voordelige belegging kiezen’, ‘verhuizen’ of ‘internetprovider’ en je vindt een schat aan objectieve weetjes.

Meer rekentools en tips

Alimentatiewijzer.nl:           berekeningen rond alimentatie

ANWB.nl:                               bereken wat je auto kost, de waarde van je auto berekenen

Beleggingsmatch.nl:             vergelijken van vermogensbeheerder en brokers

CAK.nl:                                   rekenhulp eigen bijdrage Wmo of Wlz

Consuwijzer.nl:                      rekenhulp roaming in de EU

DUO.nl:                                   rekenhulp studiefinanciering mbo, hbo of wo, rekenhulp tegemoetkoming scholieren, rekenhulp maandbedrag studieschuld, rekenhulp aanvullende beurs

Eigenhuis.nl:                          rekenhulp extra aflossen op uw hypotheek

Huurcommissie.nl:                huurprijscheck en puntentelling

Intermediair.nl:                      Is je salaris marktconform?

Loonwijzer.nl:                         bruto/netto check

Rijksoverheid.nl:                    rekenhulp minimumloon

Spaarinformatie.nl:               spaarrentes vergelijken

SVB.nl:                                     uw AOW-leeftijd bekijken, Kun je een nabestaandenuitkering (Anw) krijgen?

UWV.nl:                                  rekenhulpen uitkeringen WW, ZW, WIA, Wajong

Vanspaarbankveranderen.nl: overzicht vergunningen van spaarbanken

Woekerpolisvrij.nl:                  berekenen mogelijke kostenbesparing op een woekerpolis