Degenen die zich het verleden niet herinneren, zijn gedoemd het te herhalen, schreef de Spaans-Amerikaanse filosoof George Santayana (1863-1952). Beschouw het maar als een waarschuwing voor je geldzaken. Als je de financiële rampen uit het verleden niet kent, snap je ook niet hoe de coronacrisis je mogelijk kan raken. Laten we dus eens twee decennia teruggaan. In die tijd was de geldbranche een jungle waar roof de wet was. Financiële aanbieders en adviseurs zagen je niet als klant, maar als een kerstboom die ze vol konden hangen met aandelenleaseplannen, woekerpolissen, explosieve beleggingsproducten, geld slurpende beleggingshypotheken en waardeloze woonlastenpolissen. Ook was het doodnormaal dat je hypotheekschuld 110 of 115 procent van je woningwaarde bedroeg. En dat je lekker niks afloste. Mede daardoor ontstond een zeepbel op de woningmarkt, die door de kredietcrisis in 2008 knapte. De huizenprijzen daalden vijf jaar lang. In 2013 zaten 1,3 miljoen huiseigenaren met meer hypotheekschuld dan de waarde van hun hun huis. Totaal stonden ze voor 65 miljard euro ‘onder water’.
Natuurlijk, de coronacrisis is geen kredietcrisis. Ook zijn de wetten rond financiële producten en diensten nu veel strenger dan toen de kredietcrisis uitbrak. Huizenkopers mogen minder lenen dan toen. Ook moeten ze minimaal annuïtair aflossen op hun hypotheek. Niks aan de hand dus? Misschien toch wel. In het rapport Trendzicht 2021 signaleert de Autoriteit Financiële Markten (AFM) dat door diverse oorzaken vooral koopstarters hogere hypotheken afsluiten dan op basis van de leennormen verantwoord is.
De geschiedenis is een foto-expositie met weinig originelen en veel kopieën. Alexis de Tocqueville (1805-1859, Frans filosoof, socioloog, historicus en staatsman
In het derde kwartaal kostte een doorsnee huis een recordbedrag van 354.000 euro. Om dat te kunnen afrekenen blijken vooral koopstarters de leennormen op allerlei manieren op te rekken. Zo wordt de studieschuld – bij jonge mensen vaak extra hoog – nogal eens verzwegen bij het afsluiten van de hypotheek. Riskant, want dan vervalt je eventueel recht op Nationale Hypotheek Garantie. Ook een private leasecontract voor de auto – ook een lening – wordt nogal eens ‘vergeten’. Verder nemen veel koopstarters een extra starterslening van hun gemeente. En ook kun je nog extra lenen voor de verduurzaming van je huis. En zo kan het gebeuren dat een koopstarter die volgens de normen 135.800 euro mag lenen toch met een eigenwoninglening van 222.00 euro een advieskantoor verlaat.
Hoge woonlasten zijn extra riskant voor koopstarters, want jonge mensen belanden relatief vaak in de WW, en die krijgen ze maar kort. Ook hebben jonge huishoudens vaak geen financiële reserves, terwijl de hypotheek meestal is afgesloten op twee inkomens. Als dan de relatie strandt, wat geen zeldzaamheid is, worden de woonlasten onbetaalbaar. Dus koopstarter, laat je niet gek maken. Zowel huizenprijzen, inkomens als liefdesrelaties kunnen teleurstellen. En dan is het zomaar met je financiële rust gedaan.
Hoe crisisbestendig ben jij? Test jezelf hier!
