In het jaar 300 voor Christus zouden de Griekse zakenlui Hegestratos en Zenosthemis een flinke hoeveelheid graan verschepen van Syracuse naar Athene. Ze sloten daarvoor een bodemerijcontract. Dat is een lening tegen rente met het schip en de lading als onderpand, en met een verzekeringselement: je hoefde namelijk niks terug te betalen als het onderpand – het schip dus – verloren ging. Wegens die verzekering bedacht het handelsduo een slinks plan. Van de lening kochten ze graan, maar ze stuurden hun schip zonder die lading op weg. Op volle zee wilden ze het vaartuig met man en muis laten zinken, terwijl ze zelf wegkwamen in een bootje. Zo hoefden ze de lening en de rente niet te betalen, terwijl ze het graan konden verkopen. Maar de opvarenden ontdekten het plan en waren laaiend. Hegestratos sprong overboord om het vluchtbootje te bereiken en verdronk. Zijn partner Zenosthemis werd in Athene in de boeien geslagen.

Dit is het oudst vastgelegde verhaal over financiële fraude. Maar iets bijzonders is het niet. Overal waar geld circuleert, broeden lieden met een defect moreel kompas op snode plannen om anderen een poot uit te draaien. In dit digitale tijdperk heeft dit verdienmodel een geheel nieuwe dimensie gekregen. Het internet maakt een breed scala aan nieuwe fraudevormen mogelijk. We kennen tegenwoordig aankoopfraude, bankpasfraude, kamerverhuurfraude, hulpvraagfraude, advertentiefraude, vakantiefraude, spooknotafraude, datingfraude, creditcardfraude, helpdeskfraude, phishing en nog veel meer. Het bereik ervan is enorm. Tien procent van de Nederlanders van 15 jaar en ouder, ruim 1,5 miljoen mensen, was in 2021 naar eigen zeggen slachtoffer van online oplichting en fraude, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Ook de groep oplichters groeit in de breedte. Niet alleen criminele individuen en organisaties proberen je online geld af te pakken, ook jongeren, tieners zelfs, kopen op het internet handleidingen, software en belscripts om via zwendel flink ‘bij te verdienen’. Ze noemen het eufemistisch F-game, alsof het om een spannend computerspel gaat. Zonder enig gewetensconflict maken ze landgenoten soms tienduizenden euro’s armer. Met de volgende tips gaat jou dat niet overkomen.

Geloof nooit dat iemand jou rijk gaat maken

Raak altijd gealarmeerd als je ‘een uniek aanbod’ krijgt dat je aan niemand mag doorvertellen. Iemand die zo’n fantastische deal in de aanbieding heeft, gaat jou er heus niet bijhalen om gratis mee te profiteren.

Hang meteen op en klik nergens op

Ga nooit in op een beleggingsaanbod dat je zomaar krijgt via je telefoon, mail of een advertentie op Facebook. Breek zo’n belletje af zonder iets te zeggen. En mik e-mails over een ‘geweldige’ belegging van zogenaamd een BN’er pijlsnel in je digitale prullenbak. Dat voorkomt dat iemand je kan overhalen om à la minute ergens over te beslissen. Dat is een bekende oplichterstruc die veel slachtoffers maakt. 

Hou het simpel

Denk nooit rijk te kunnen worden van een belegging in buitenlands vastgoed, olie, diamanten, teakbomen of wijn, zonder dat je verstand hebt van buitenlands vastgoed, olie, diamanten, teakbomen of wijn. Als je wilt beleggen, volg dan liever de raad in paragraaf 6.6.

Check de tips en waarschuwingslijst op Afm.nl

Ben je benaderd met een beleggingsaanbod met een zeer hoog rendement? Ga naar Afm.nl. Je vindt daar, naast veel tips, ook een waarschuwingslijst van financiële aanbieders waarmee je beslist niet in zee moet gaan. Het zijn bijvoorbeeld boilerrooms of aanbieders zonder vergunning van de AFM, terwijl ze die wel zouden moeten hebben. De waarschuwingslijst is trouwens verbijsterend lang, maar je kunt ook zoeken op alfabet of naam.

Check Fraudehelpdesk.nl

Ben je al benadeeld of geflest? Meld dit meteen op Fraudehelpdesk.nl. Op de website wijst men je de weg. Bezoek Fraudehelpdesk.nl ook als je een raar telefoontje hebt gekregen, je afvraagt of je online liefde wel echt bestaat, er een verdacht bericht in je mail zit, je online een product hebt gekocht bij een nepwebshop of er iets anders is gebeurd dat je niet vertrouwt. Per type probleem biedt de website antwoorden op veel gestelde vragen. Je vindt er ook waarschuwingen voor oplichtingspraktijken die nu actueel zijn. Fraudehelpdesk is ook telefonisch bereikbaar voor vragen (088-7867372).

Meld oplichting bij de AFM

Ben je opgelicht door een persoon of bedrijf dat nepbeleggingen aanbiedt? Geef het door aan het Meldpunt Financiële Markten van de AFM op Afm.nl. Of je geld daarmee terugkomt is twijfelachtig, maar jouw melding kan anderen beschermen. Doe ook aangifte bij de politie. 

Deze tekst is een voorproefje uit mijn nieuwe boek: ‘Geld speelt geen rol. Waarom je leeft als een miljonair als je de baas bent over je eigen geld’. Als je het hier (op mijn website) bestelt, krijg je het (naar je eigen wens, bijvoorbeeld voor een cadeau) gesigneerd thuisgestuurd.